Vô
sinh (infertility)
là hiện tượng mất hay thiếu khả năng sinh sản xảy ra trong
khoảng 10% các cặp nam nữ muốn có con. Theo một số trung tâm y tế, khi một cặp
nam nữgiao hợp bình thường mà không làm thụ thai trong vòng 1 năm, nên
được xem là có chứng vô sinh.
Theo Hội Y học Sinh sản Hoa Kỳ, khoảng 6,1 triệu người Mỹ bị
vô sinh, một phần ba là do yếu tố ở nữ, một phần ba là ở nam và còn lại là do
cả hai nam và nữ hoặc do những yếu tố không rõ.
Nguyên nhân
· Đời sống và thói quen:
1.
Rượu có
tác hại đến thai nhi, nhưng khi nữ uống rượu vừa phải có lẽ không tác hại đến
khả năng thụ thai. Nam uống rượu quá nhiều sẽ làm giảm khả năng sinh sản.
2.
Nữ
hút thuốc lá nhiều sẽ bị giảm khả năng thụ thai và sớm mãn kinh. Ở
nam, thuốc lá không có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
3.
Cà
phê không có ảnh hưởng đến khả năng thụ thai.
4.
Phụ
nữ quá béo phì thường bị chứng không rụng trứng, và nếu có rụng trứng
sẽ ít khả năng thụ thai. Chứng béo phì ờ nam không có ảnh hưởng đến
khả năng sinh sản.
· Những yếu tố gây vô sinh ở phái nữ:
1.
bất
thường trong chu kỳ rụng trứng
2.
bất
thường trong ống dẫn trứng
3.
lạc
nội mạc tử cung
Ngoài ra những yếu tố sau đây có thể làm thai khó đậu hoặc
dễ hư thai:
1.
tuổi
trên 37
2.
u
tử cung
3.
bướu
trong tử cung
4.
bất
thường cấu trúc tử cung
Chẩn đoán
· Nam:[2]
· Máu của người nam nên được xét nghiệm
tổng quát, và đo lượng hormone tetosterone, FSH
· Thử nghiệm tinh trùng, tinh dịch:
Tinh trùng yếu hay ít có thể do:
1.
thiếu
hormone nam
2.
ảnh
hưởng kim loại năng
3.
ảnh
hưởng sức nóng quá độ (tắm nước nóng, làm việc trong xưởng quá nóng)
4.
dùng
rượu hay thuốc lá quá độ
5.
bị
bệnh hồi còn bé như quai bị làm viêm tinh hoàn
6.
các bệnh
tình dục làm hư nghẽn ống dẫn tinh
7.
khuyết
tật bẩm sinh
8.
ứ
tĩnh mạch trong bọc tinh hoàn ("varicocoele")
9.
đã
cắt ống dẫn tinh (để ngừa thai) và không sửa lại được
· Nữ:
· Xét nghiệm máu - theo dõi chu
kỳ hệ nội tiết sinh dục
· Rà siêu âm và quang tuyến - xét
nghiệm cơ thể và hệ thống sinh dục
· Phẫu thuật - bác sĩ cho ống nhòm vào
bụng (sau khi gây mê) để xét nghiệm tử cung. , buồng trứng và ống dẫn
trứng
Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (tiếng Anh: Assisted
Reproductive TechnologyA.R.T.)
bao gồm tất cả các phương pháp chữa trị chứng vô
sinh trong đó cả trứng lẫn tinh trùng đều được sử dụng. Nói chung ART là
công tác phẫu thuật lấy trứng từ buồng trứng của một người nữ, kết hợp với tinh
trùng của một người nam, sao đó đem trở vào người nữ đó hay một người nữ khác.
Những phương pháp giúp có thai đơn thuần hơn như bơm tinh
trùng vào tử cung (không trực tiếp động đến trứng) và kích thích tạo trứng
(không trực tiếp lấy tinh trùng) không được xếp vào lãnh vực của ART.
Tóm tắt các trường hợp vô sinh và phương án điều trị
|
Nguyên nhân
|
Xét nghiệm
|
Điều trị
|
|
Không rụng trứng
|
Tra cứu Hormone
|
Thuốc kích thích
rụng trứng
đôi khi cần trứng người khác cho |
|
Ống dẩn trứng bị
nghẽn
|
Thò ống vào bụng
bơm mực vào tử cungvà ống dẩn trứng |
Phẫu thuật hiển vi
thông ống dẫn trứng
IVF |
|
Lạc nội mạc tử cung
|
Thò ống vào bụng
|
Cắt hoặc đốt nội
mạc lạc bằng tia Laser
IVF |
|
U tử cung
|
Thò ống vào bụng
hặc tử cung
Siêu âm |
Có thể không cần
chữa trị
một số cần phẫu thuật cắt đi |
|
Chất nhờn cổ
tử cunglàm hủy tinh trùng
|
Xét nghiệm sau giao
hợp
Xác định rụng trứng Xét nghiệm kháng thể chống tinh trùng |
IUI
IVF |
|
Mất khả năng sản
suất tinh trùng
|
Xét nghiệm tinh
dịch
hormone người nam xét nghiệm tinh hoàn |
Dùng tinh trùng của
ngưới khác cho
|
|
Ống dẩn tinh bị
nghẽn
|
Xét nghiệm tinh
hoàn
phủ định chứng xơ bọc(cystic fibrosis) |
Phẫu thuật thông
ống
rút tinh trùng từ tinh hoàn IVF ICSI |
|
Ít tinh trùng hay
tinh trùng di chuyển không tốt |
Xét nghiệm tinh
dịch
|
IUI
IVF ICSI |
|
Tinh trùng bất bình
thường
|
Xét nghiệm tinh
dịch
|
IVF
ICSI |
|
Có kháng
thể chống tinh trùng
|
Xét nghiệm máu
|
Can thiệp tinh
trùng cho IUI
IVF ICSI |
Cấy
tinh trùng vào tử cung (IUI)
Nếu
theo định nghĩa về A.R.T thì thuật cấy tinh trùng vào tử cung (IUI =
Intra-Uterine Insemination) không thực sự nằm trong lãnh vực này. Tuy nhiên,
IUI là một phương pháp hỗ trợ sinh sản khá giản đơn, ít tốn kém về chi phí và
thời giờ hơn.
Tóm
lược phương pháp IUI:
1.
theo
dõi chu kỳ của ngưới nữ bằng thử nghiệm máu và siêu âm định kỳ
2.
khi
ngày rụng trứng được tiên đoán, lấy tinh trùng từ người nam bơm theo ống đưa
thẳng vào tử cung
Phương
pháp này dành cho những trường hợp sau:
1.
cổ
tử cung có chất nhờn làm hủy tinh trùng
2.
tinh
trùng yếu hoặc ít
Tạo
thai trong ống nghiệm (IVF)
Còn
gọi là thụ tinh trong ống nghiệm, là biện pháp được áp dụng khi cơ quan sinh
sản phụ nữ không đảm bảo khả năng. Để có thể hoàn tất việc thụ tinh với một noãn
trong môi trường nhân tạo, phải có 50,000-100,000 tinh trùng di động sau khi
lọc rửa. Như vậy, số tinh trùng di động trong mẫu tinh dịch ban đầu phải đạt
tối thiểu 5 triệu. Do đó, phương pháp này chỉ được áp dụng cho những trường hợp
thiểu năng tinh trùng mức độ vừa hoặc nặng, đã thất bại với nhiều lần tiến hành
bơm tinh trùng vào tử cung.
Chích tinh trùng vào trứng (ICSI)
Một
số trường hợp vô sinh là do tinh trùng không hoặc khó có thể xâm nhập và đục
xuyên vỏ của trứng để kết hợp với nhân trứng.
Lý
do cho hiện chứng này gồm có:
1.
tinh
trùng ít, yếu, không di động nhanh và mạnh đủ
2.
trứng
người nữ lớn tuổi vỏ dầy cứng hơn
Kỹ
thuật ICSI (Intracytoplasmic sperm injection) là một phần riêng của IVF.
1.
Trứng
được lấy ra và giữ yên trong dung dịch bằng một ống hút
2.
Tinh
dịch được rửa và chuẩn bị
3.
Dùng
một ống hút cực nhỏ hút một tinh trúng vào ống
4.
Chích
tinh trùng vào bên trong trứng
5.
Nuôi
trứng trong dung dịch ống nghiệm và theo dõi sự nẩy nở của tế bào.
Cơ
hội tạo thai thành công
Vì
có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ART, khó có thể thống kê chính xác được tỉ lệ
thành công tạo thai.
Nói
chung, yếu tố quan trọng hơn hết là tuổi của người nữ khi điều trị.
Theo
thống kê của một công ty IVF tại thành phố Sydney nước Úc cho năm
2004 [1]
|
tuổi phụ nữ
|
số điều trị
|
tạo thai (%)
|
sanh con (%)
|
|
<25
|
15
|
48
|
48
|
|
25 - 35
|
826
|
40
|
35
|
|
35 - 37
|
455
|
35
|
30
|
|
38 - 39
|
286
|
30
|
25
|
|
>39
|
421
|
15
|
11
|
Tuổi
người nữ càng cao (nhất là trên 37) càng khó tạo thai và càng khó giữ thai cho
đến ngày sanh.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
No comments:
Post a Comment